dinsdag 18 februari 2014

Labels

Dinsdag 18 februari is de dag dat de nieuwe Jeugdwet door de eerste kamer is aangenomen die op 1 januari 2015 in zal gaan. Dit betekend dat de zorg van de jeugd helemaal wordt ondergebracht bij de gemeente. In aanloop van deze wet, is er best veel commotie geweest over de gevolgen van deze wet. Veel ouders, jeugdpsychologen en andere deskundigen zijn bang dat er veel kinderen hierdoor niet de zorg gaan krijgen die ze nodig hebben. Andere mensen vinden dat er nu te snel wordt gediagnosticeerd en dat er te veel kinderen een stempel krijgen met bijvoorbeeld ADHD, als ze alleen maar even druk zijn. "Laat kinderen weer kind zijn" wordt er vaak gezegd.

Ik wil hier niet een hele discussie gaan voeren, of een pleidooi voor het een of ander. Daar heb ik de kennis en kunde niet voor vind ik. Maar wel merk ik dat ik de discussie "wel of geen labeltjes plakken" moeilijk vind en ik moet zeggen dat ik het heel dubbel vind allemaal. Ik weet niet of er te gemakkelijk labeltjes wordt geplakt in Nederland. Feit is wel dat de jeugd GGZ in Nederland best goed is, waardoor er veel onderzoek en kennis is. Hierdoor krijg je dan ook meer gediagnosticeerde kinderen. (Andersom stom gezegd, als je in een land nooit onderzoek doet naar griep, en er dus geen grieppatiƫnten bekend zijn, wil niet zeggen dat er geen griep bestaat in dat land).
Van de andere kant denk ik ook dat het (helaas) in ons land zo is, dat iedereen maar moet passen in de hokjes die men heeft ontworpen. Kinderen moeten ook maar passen in een hokje. Als je kijkt op school, waar alle leerlingen zoveel mogelijk moeten intrigeren op regulier onderwijs, daar staat 1 leerkracht voor een klas van gemiddeld 30 leerlingen. Die leerlingen hebben allemaal individuele aandacht nodig. De ene meer bij rekenen, de ander bij Taal. Het is natuurlijk voor te stellen dat er dan kinderen zijn, die moeite hebben met drukte in een klas. 30 leerlingen in een klas, is ook 30 knutselwerkje/tekeningen die ergens staan of hangen, 30 stoelen, 30 tafels, 30 kinderen die geluiden produceren, noem maar op. Niet iedereen kan zich immers even goed concentreren op die moeilijke, vervelende taak die voor je neus ligt. Alleen is het zo in de huidige maatschappij dat de druk wel hoger ligt. Kinderen moeten mee komen, en netjes in het gareel meedraaien. Op het moment dat dat niet zo is, zijn ze al snel dat vervelende drukke kind, of die moeilijke leerling. Terwijl het dus misschien aan iets heel anders ligt.

Ik denk dus dat als er wordt geroepen dat er geen labeltjes meer moet worden geplakt, dan moet dit naar de overheid worden gedaan, omdat ouders eigenlijk geen keus hebben. Ze moeten bijna wel, willen ze dat hun kind gewoon kan meedraaien in de maatschappij.
Mijn ervaring is, dat als kinderen een TERECHT label krijgen, dat er dan opeens veel meer begrip en geduld voor dat kind is. (Let wel. Ik heb het over terechte labels. Dus na verschillende observaties, onderzoeken door verschillende deskundigen. Niet zomaar even snel elk druk kind een ADHD-er noemen, en er maar medicatie in schuiven!) Want hij/zij heeft ergens "last" van, en daar moet je rekening mee houden.
Ik moet zeggen dat ook mijn ervaring is, dat dit meestal door leerkrachten niet zo is. Zij kijken naar hoe het kind is, en wat hij/zij nodig heeft, en hebben dat label niet nodig. Dat hebben ze vaak al eerder in de gaten, dan dat er een diagnose is. Maar ook zij hebben baat bij dat Label, omdat er dan opeens deuren open gaan, die normaal gesloten zijn.
Het zijn meestal de andere ouders, medeleerlingen, en andere omstanders die scheef kijken. Nu kun je wel zeggen,"niets van anderen aantrekken", maar bij kinderen werkt dat toch niet helemaal zo. Zij moeten/willen wel lekker kunnen spelen met klasgenoten en vriendjes, en lekker mee sporten of uitgenodigd worden voor een feestje. En dat zijn net de dingen die dan vaak spaak lopen.

Als een voorbeeld voor wat ik bedoel het volgende:

Stel je voor. Je wordt op je werk voorgesteld aan Persoon A, als je nieuwe collega.  Er wordt gevraagd om haar (of hem natuurlijk, maar ik zal het voor t gemak even bij haar houden) rond te leiden en alles te wijzen. Ze ziet er n beetje vreemd uit, draagt n oranje truitje op n paarse broek, met daaroverheen n rood vest. "Niet echt mijn kleurencombinatie" denk je, maar goed.
Je loopt met haar door t gebouw, sommige ruimtes bespreek je vanuit de deuropening, waarbij je dingen aanwijst. Andere ruimtes loop je door, waarbij je even stilstaat bij specifieke voorwerpen.
Je benoemt andere collega's die je ziet, even kort bij hun naam en functie, en wijst op enkele bijzonderheden in de inrichting. Persoon A loopt al die tijd met je mee, maar is buiten wat instemmend gemompel vrij stil. "Goh, zit ook niet veel pit in." Denk je nog.
Na n klein uurtje, wijs je persoon A haar nieuwe werkplek, waar ze zich ietswat verloren begint te installeren.  Je verteld haar waar ze jou kan vinden, mochten er vragen zijn, en gaat zelf ook weer aan t werk.
N tijdje later staat ze bij je aan je tafel/bureau waarbij ze heel onhandig n dierbare koffiemok omstoot, zodat de koffie over je bureau gutst, en de mok kapot op de grond valt. Ze verontschuldigd zich met n rood hoofd, terwijl jij geƫrgerd de paperassen op je bureau probeert veilig te stellen. Tot je grote ergernis ontdek je dat de schade enorm is, en dat je eigenlijk helemaal overnieuw moet beginnen.
Je vraagt haar, wat ze eigenlijk kwam doen, en ze vraagt je waar ze de perforator kan vinden.
Je kan je nog net inhouden als je ziet dat deze op n tafeltje naast haar bureau staat, waar ze is langs gekomen toen ze naar jou kwam. Ze mompelt een excuus, en schuifelt terug naar haar plek.
Met veel ergernis, ga je aan de slag om de schade van de gemorste koffie te herstellen, zo goed en zo kwaad als t kan.
Op t einde van de dag, word je apart genomen, en wordt je gevraagd, wat je van de nieuwe collega denkt. Je gooit al je frustraties eruit en begint te spuien; dat ze je werk heeft verknoeid, door er zo lomp koffie overheen te gooien, en dat ze je steeds kwam storen voor dingen die praktisch onder haar neus stonden. Ook heb je haar wel drie keer naar de toiletten en de pauzeruimte moeten brengen! "Volgens mij ziet n blind paard nog meer!" besluit je je frustratiewaterval.
Je leidinggevende zit er n beetje beduusd bij, en verteld je dan dat persoon A inderdaad slechtziend is, en dat hij dacht dat dit wel duidelijk was. Vandaar dat hij er niets over had gezegd.
Zou je, als je dit van te voren had geweten, persoon A anders benaderd hebben? Ja, ik denk ik wel. Zou je haar anders hebben rondgeleid? Zou je anders met haar zijn omgegaan, waarbij je rekening hield met haar kunnen maar ook haar onkunde. Zou je haar tenslotte anders hebben beoordeeld.
Ik denk dat je alles met n ja, zal beantwoorden. Als persoon A bij jou bekend was met het labeltje "slechtziend", dan was je aanpak, tolerantie en motivatie heel anders geweest.

Ik ben van mening dat het ook zo is met kinderen en hun "labeltjes". Zijn alle ADHD-ers gelijk? Nee, natuurlijk niet. Net zo min, als dat alle slechthorende, lichamelijk gehandicapten of slechtzienden gelijk zijn. De ene heeft andere vaardigheden, moeilijkheden, kunde en interesses als de ander. De ene kan dit, de ander dat. Ze blijven nog steeds gewoon zichzelf als persoon, alleen hebben ze een extra bijlage met extra informatie.
Moet je daarom alle ADHD-ers maar aan de Ritalin gooien en alle Autisten als "Rain man" zien? Nee, natuurlijk niet. Want niet iedereen met n visuele "kwaal" is blind. Sommige wel inderdaad, en zijn gebaat met een blindengeleidestok of een hond, anderen komen prima vooruit met n bril of lenzen.
Niet iedereen is gelijk, ieder is uniek met zijn of haar eigen mogelijkheden en dingen die lastiger zijn. Maar soms is het verdomds handig om die extra bijlage van iemand te weten. Vooral als je die persoon wilt helpen.

Dit is ook de reden dat wij bewust zijn gaan zoeken voor t labeltje van T6. Klinkt misschien heel krom, maar wij wilden gewoon dat hij n labeltje kreeg. Niet voor het label, maar omdat hij dan beter begrepen zou worden door de mensen die hem willen helpen. En tot nu toe kunnen we alleen maar zeggen dat het helpt. Mensen die met hem werken merken al snel, dat hun acties niet het gewenste effect hebben bij T6. Ze moeten een andere aanpak en visie gaan hanteren en het ook nog eens op een andere manier aanbieden. Hoe gemakkelijker is het dan voor deze helpers, als ze de bijlages erbij krijgen waardoor ze dit alles veel makkelijk kunnen bereiken. Dit scheelt zoveel frustratie, en negatieve ervaringen, en dan absoluut niet alleen voor de helper... nee... verplaats je eens in T6 of persoon A. Hoe fijn moet het zijn, als mensen eens rekening met jou houden, en je het niet steeds hoeft op te brengen om te leven naar verwachtingspatronen.

Ik denk dat we af moeten van het beeld, dat een label een hokje is, waar we iemand instoppen. 
Maar dat we juiste diagnoses moeten zien als een extra handleiding of bijlage bij een uniek persoon.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten